Bakanlık’tan ‘dental travma’ rehberi: İlk 60 dakika çok önemli
Genellikle dişlerin kırılması, gevşemesi veya sallanmasıyla sonuçlanan ani sağlık sorunları olan “travmatik diş yaralanmaları” tüm yaralanmaların yaklaşık yüzde 5’ini oluşturur.
Bu oran okul öncesi çocuklarda %17’ye çıkmaktadır. Her dört çocuktan biri hayatında en az bir kez diş travmasına maruz kalıyor. Bu bulgular, diş travmalarının dünya çapında en yaygın beşinci sağlık sorunu olduğunu ortaya koymaktadır.
Düşmeler, çarpışmalar, spor aktiviteleri ve trafik kazaları travmatik diş yaralanmalarının başlıca nedenleridir. Otizm, epilepsi, beyin felci ve görme bozukluğu gibi özel ihtiyaçları olan bireylerde risk daha fazladır. Bu travmalar estetik, fonksiyonel ve psikolojik sorunlara yol açabilmektedir.
Kılavuzda diş travması durumunda yapılması gereken acil müdahalelere ilişkin bilgiler yer aldı.
Bu nedenle diş tamamen yerinden çıkmışsa (kök dahil) mümkün olduğu kadar çabuk, kök kısmına dokunulmadan ve kurumasına izin verilmeden temiz bir kap içindeki saf süte batırılarak ilk yardım yapılmalı ve 60 dakika içerisinde diş hekimine teslim edilmelidir. Bu durum kişinin dişinin tekrar yerine oturmasını sağlar ve dişin ağızda kalma ihtimalini artırır.
Dişin bir parçası kırılmışsa, kurumasına izin verilmeden kırılan parça en kısa sürede bulunmalı, temiz bir kaptaki sütün içine konulmalı ve 60 dakika içinde diş hekimine teslim edilmelidir. Kişinin dişlerinin kırık kısmının değiştirilmesi en iyi estetik sonucu sağlar. Kırık parça bulunamazsa derhal diş hekimine başvurmalısınız.
Kendinizi spor yaralanmalarından korumak için ağız koruyucu kullanmanız gerekir.
Diş yaralanmaları en çok futbol, basketbol, hokey, boks, güreş, beyzbol ve tekvando gibi sporlarda görülür.
Sporcular ağızlık ve siperlik gibi ekipmanları kullanmalıdır. Ağız koruyucuları diş, dil, dudak ve yanak yaralanmalarını önlemede oldukça etkilidir.
Diş travması sonrası cerrahi müdahale geciktirilirse diş kaybı kalıcı hale gelir.
Protez dişler doğal dişlerin yerini alır. Özellikle ön dişlerin kaybı “özgüven eksikliği, gülme ve konuşmada tereddüt” gibi duygusal etkilere neden olabilir.
Çocuk ve ergenlerde “sosyal dışlanma”, “akademik başarının azalması” gibi durumlar görülebilmektedir. Yetişkinlerde iş görüşmeleri, etkileşimler ve sosyal ilişkiler üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
Bu nedenle sportif aktivite sırasında ağız koruyucu kullanılması gibi koruyucu önlemlerle ve travma sonrası doğru ve hızlı müdahale ile diş kayıplarının önüne geçilebilir.
