Güney Afrika’da kaçak madencilere ‘duman’ operasyonu
Güney Afrikalı yetkililer, terk edilmiş bir madende yaklaşık 4.000 yasadışı madencinin bulunduğuna inanıyor.
Güney Afrikalı yetkililer, Kuzey Batı eyaletindeki kapalı bir madende yüzlerce kaçak madencinin bulunduğunu söylüyor. Madencilerin yiyecek ve su kaynakları kesildi ve “duman içinde kaldılar”.
Stilfontein’deki madencilerin, polisin yer altına malzeme taşımak için kullanılan girişleri kapatmasının ardından yiyecek, su ve diğer temel ihtiyaçlardan yoksun kaldıklarına inanılıyor.
Polis, yasadışı madencileri yakalayıp gözaltına almak amacıyla Vala Umgodi (Deliği Kapatma) Operasyonu kapsamında haftalardır terk edilmiş altın madeni çevresinde bekliyordu.
Kuzey Batı Eyaleti polis sözcüsü Sabata Mokgwabone, yakın zamanda üç madencinin kazılmasına yardım edenlerden alınan bilgilere dayanarak 4.000’e kadar madencinin yeraltında olabileceğini söyledi. Ancak polis resmi bir tahminde bulunmadı.
Yerel olarak “zama-zama” olarak bilinen en az 1.000 yasadışı madenci son haftalarda kaçtı ve birçoğu malzemesiz kaldıktan sonra zayıf, aç ve hasta durumda.
Polisin perşembe günü yaptığı açıklamada, ekiplerin yeraltından çıkan kişileri tespit etmek için madenin etrafındaki alanları izlemeye devam ettiği belirtildi. Sözcü Athlenda Mathe Perşembe günü çürümüş bir cesedin bulunduğunu ve sağlık görevlilerinin olay yerini incelediğini söyledi.
Kabine bakanı Khumbudzo Ntshavheni Çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümetin yasadışı madencilere suça karıştıkları için herhangi bir yardım sağlamayacağını söyledi.
Ntshavheni, “Suçlulara yardım göndermiyoruz. Onları yok edeceğiz. Ortaya çıkacaklar. Suçlulara yardım edilmemeli. Onları oraya biz göndermedik.” dedi.
Yetkililere göre üst düzey polis ve savunma yetkilileri operasyona katılmak üzere Cuma günü bölgeyi ziyaret edecek.
Yerel basında çıkan haberlere göre, madencilik güvenliği uzmanları polisin yeraltındaki madenci sayısına ilişkin tahminlerini sorguluyor ve 2.000 civarının daha gerçekçi olduğunu söylüyor.
Güney Afrika’nın eski altın madenciliği bölgelerinde yasa dışı madencilik onlarca yıldır devam eden bir sorundur. Madenciler, kalan olası tortuları bulmak için kapalı kuyulara giriyor.
“Zama-zama” çoğunlukla komşu ülkelerden geliyor ve polis, yasadışı faaliyetlerin madencileri çalıştıran daha büyük sendikaları da içerdiğini söylüyor.
Onların varlığı, soygundan tecavüze kadar çeşitli suçlar işlediklerini söyleyen komşu topluluklarla da gerginliğe yol açtı.
Kasım 2023’te Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, 492 milyon R4 (944,2 milyon TL) operasyonu kapsamında yasadışı madencilikle mücadeleye yardımcı olmak için binlerce askeri görevlendirdi.
Bu ayın başlarında, ulusal polis komiseri vekili Korgeneral Shadrack Sibiya, Aralık 2023’ten bu yana yedi eyalette en az 13.690 şüpheli yasa dışı madencinin tutuklandığını söyledi.
Madencilik sektörünü destekleyen bir kuruluş olan Güney Afrika Mineral Konseyi (MCSA), yasadışı madenciliğin ülke ekonomisinde her yıl on milyarlarca rand değerinde ihracat kaybına ve vergi kaybına neden olduğunu söyledi.