“Külliyat-ı Nevayi” sergisi kapılarını açtı
Serginin açılışında konuşan TYEK Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz, kurum olarak periyodik olarak yazma eserler üzerine programlar düzenlediklerini ve bu programlarla tarihi sürekliliği korumaya çalıştıklarını söyledi.
Büyük devletlerin sembolik hareketlerle geleneklerini yaşattıklarını vurgulayan Yılmaz, şöyle konuştu: “Biz de köklü bir siyasi ve bilimsel geleneğe sahip bir milletiz, geleneğimizin şüphesiz en önemli isimlerinden biri Ali Şir Nevayi’dir. Bilimsel kişiliği şöhretinin gerisinde kalan ünlü bilinmeyenler Biz “Bu değerli insanı anmak için bir program düzenlemek istedik. Günay Kut hocamıza bizler için yaptığı çalışmalardan ve bugün aramızda olduğu için teşekkür ediyorum.” dedi.
2024 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülen “Külliyat-ı Nevayi” editörü Emeritus Prof. Günay Kut, “Şair, Mutasavvıf ve Devlet Adamı: Ali Şir Nevayi” başlıklı konuşmasında, Nevayi’nin Çağatay Türkçesinin kurucusu olduğunu ve birçok eser vermiş bir ilim adamı olduğunu belirtti.
Kut, Nevayi’nin kendisinden sonra gelen isimler üzerinde büyük etkisi olduğunu ve bu nedenle en çok taklit edilen isimlerden biri olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Nevayi, 1441 yılında Herat’ta doğdu. Babası da çocukluk arkadaşı olan Hüseyin Baykara, Timur’un devlet başkanı olmuş, önemli görevlerde bulunmuş, kendisi de şair olan Baykara, Nevayi’yi de himayesine almıştır. Şair olmak.”Hem mutasavvıf, hem de devlet adamı kimliğini taşıyan özel bir isimdir.”
“Eserleri söz konusu olduğunda ona en yakın isimler Katip Çelebi ve Lami’dir.”
Nevayi’nin çok yönlü bir şair ve yazar olduğunu vurgulayan Kut, şöyle konuştu: “Toplam 29 eser vermiştir. Bunlar arasında divanlar, hamse, mesnevi, tezkireler, dil eserleri, tarih eserleri, dini, ahlaki, biyografik eser ve belgeler yer almaktadır”. Nevayi bu anlamda çok üretken bir bilim insanıdır. Ürettiği eserler söz konusu olduğunda kendisine en yakın isimler Katip Çelebi ve Lami’dir.” değerlendirmesini yaptı.
Kut, Ali Şir Nevayi’nin pek çok eserinin Türkçe yayımlandığına dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“Doktora çalışmamı Ali Şir Nevayi üzerine yaptım. Hocalarım Ali Nihat Tarlan ve Reşit Rahmeti Arat’tı. Tarlan Hoca edebiyatçıydı, Rahmeti Bey de dilbilimciydi. 1965 yılında doktoramı tamamladım ve bu çalışmayla Nevayi üzerine araştırmalar başladı. Bugün Nevayi ile ilgili pek çok değerli ve özgün eser yayımlandı. Bunlardan sonuncusu Türkiye Yazma Eserler Derneği, “Bu eserin yayınlanmasından ve bu programın Ali Şir Nevayi’nin ölüm yıldönümünde düzenlenmesinden son derece mutluyum.”
Büyük ilgi gören etkinliğe eski Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer ve Prof. Dr. Mustafa Kaçalin de hazır bulundu. Etkinlik hatıra fotoğraflarının çekilmesiyle sona erdi.
Nevayi’nin eserleriyle şekillenen edebiyat tarihine ışık tutmak, onun dil ve edebiyat üzerindeki benzersiz etkilerini anlamak amacıyla hazırlanan sergi, 17 Ocak tarihine kadar ziyaret edilebilecek.
Ali Şer Nevayi Hakkında
Ali Şer Nevayi, Timurlu hanedanına hizmet eden Uygur bir ailenin oğlu olarak 1441 yılında Herat’ta doğdu.
Timurlu hükümdarı Hüseyin Baykara’nın hizmetinde olan Nevayi, Çağatay Türkçesinin klasik döneminde büyük bir etkiye sahip olmuş ve bu etkiden dolayı Çağatay Türkçesine Nevayi dili de denilmiştir.
Hemen hemen her türde eser veren Nevayi, divan, mesnevi, tezkire, biyografi gibi türlerde de edebî, dinî, ahlaki ve tarihî eserler yazmıştır.
Eserleriyle Osmanlı/Anadolu edebiyatında devrim niteliğinde etki yaratan Nevayi, 1501 yılında vefat ettikten sonra Kudsiyye Camii’nin yanına yaptırdığı türbeye defnedildi.
